MANASTIR LEPAVINA - SRPSKA PRAVOSLAVNA CRKVA

Đorđe Kostić (1909-1995)
autor "Kvantitativni opis strukture srpskog jezika"

"Službeni glasnik"iz Beograda u saradnji sa Institutom za eksperimentalnu fonetiku i patologiju govora i Laboratorijom za eksperimentalnu psihologiju Filozofskog fakulteta, počeo je objavljivanje kapitalnog djela "Kvantitativni opis strukture srpskog jezika", velikog lingviste Đorđa Kostića (1909-1995).

"Reč" ili "riječ" je istinita, kada znamo o čemu je riječ. Tada riječ oslobađa, jer raskola između riječi i istine nema.  Riječ je o "Frekvencijskom rječniku srpskog jezika", a  riječ je i o Domentijanu kao jednom od predstavnika "početne riječi" kada govorimo o srpskoj srednjovjekovnoj književnosti  .

 Posljednji učenik Svetog Save, kako sebe naziva Domentijan, pisac dvaju žitija; Žitija Svetog Save i Žitija Svetog Simeona, ostaje prvi u nizu onih književnika i ujedno duhovnika čije djelo pisano srpskoslovenskim  služi vijekovima kasnije kao jezička baština i  leksički fundament za  rekonstrukciju srpskog jezika samog po sebi i jezika kao izvora života i pokretačke stvaralačke sile jedne kulture, a sam projekat "Frekvencijskog rječnika srpskog jezika"  će nesumnjivo  poslužiti i kao matrica za temeljnije tumačenje  savremenog jezika i uopšte kulturne istorije


U Kapetan-Mišinom zdanju beogradskog rektorata  predstavljeno je  prvo kolo pomenutog djela, koje sadrži trotomno štampano izdanje i  elektronski oblik frekvencijskog rječnika Domentijanovog "Žitija Svetoga Simeona" i "Žitija svetoga Save". Ovaj riječnik sadrži svaku riječ iz Domentijanovog djela, a svakoj riječi je utvrđen gramatički oblik i učestalost pojavljivanja. Među najčešće pominjanim riječima kod Domentijana su Hristos, kir Sava, Sveta Gora, Jerusalim, Bog, Gospod. Na osnovu ovakvog rječnika moguće je porediti srpski jezik 12. vijeka sa savremenim od nivoa leksike do nivoa gramatike, ali ova poređenja mogu poslužiti i kao osnovica za daljnja tumačenja  savremenih tekstova.

Na ovom projektu od 1957. do 1962. godine je radilo  400 saradnika , ne samo lingvista i leksikografa, nego iz svih oblasti ( kao npr. Rajko Tomović, stručnjak za automatiku u robotici i izumitelj vještačke ruke) . Rječnik je podijeljen je na pet vremenskih perioda: srpski jezik od 12. do 18. vijeka, 18. i početak 19. vijeka, sabrana djela Vuka Karadžića, druga polovina 19. vijeka i savremeni srpski jezik, koji zahvata 5 miliona riječi. 

Prvo kolo obuhvata vremenski period razvoja srpskog jezika od 12. vijeka do danas. Rječnik u svom elektronskom obliku  omogućava pretragu po bilo kom parametru.

Slobodana Gavrilovića, direktora "Službenog glasnika"
 

Ovaj rječnik koji zahvata 11 miliona riječi jedinstven je u svijetu. Po riječima  Slobodana Gavrilovića, direktora "Službenog glasnika" iz Beograda projekat će obuhvatiti 30-ak tomova, a trebalo bi da bude okončan do 2013.godine. Novo kolo obuhvatiće djela Teodosija i arhiepiskopa Danila Drugog , a biće objavljeno do beogradskog sajma knjiga.
 

Značaj ovog rječnika je u tome da na osnovu leksičkih i gramatičkih  poređenja je moguće  spektar interdisciplinarnih tumačenja proširiti i otvoriti sasvim nova vrata naučnim poduhvatima koji svoje izvore imaju u jezičkom naslijeđu.

Radomir Vučić
Bgd., 07.06.2010.